Dr Šefket Krcić
PJESNIŠTVO JONUZA MEĐEDOVIĆA
MEĐEDOVIĆ, Jonuz[1] (Obrov, Bijelo Polje, 1912-1993. Beograd), književnik i kulturolog, rođen je 1912. godine u Akovu/Bijelo Polje u Sandžaku. Bio je suvremenik i suradnik sandžačkog heroja Rifata Burdžovića. Osnovnu školu završio je u zavičaju, Veliku medresu u Skopju, a studije jugoslovenske književnosti na Univerzitetu u Beogradu. Pored toga, završio je i glumačku školu pri Narodnom pozorištu u Beogradu, kao i Višu političku školu “Đuro Đaković” u Beogradu. Bio je veoma široko muzički obrazovan. Za bavljenje literaturom i posebno poezijom bio je posebno inspiriran pjesništvom svog čuvenog amidže Avda Međedovića (1866-1953) nenadmašnog epskog pjesnika homerske provenijencije. Aktivni je sudionik NOB-a od 1941. do 1945. godine. U toku revolucije, posebno se bavio kulturnim i žurnalističkim angažmanom. Pisao je tekstove za razne agencije, posebno za Reviju “Sandžak” (koja je tada izlazila u Prijepolju) – popularišući oslobodilački pokret.
Nakon rata, bavio se kulturno-prosvjetnim radom. Bio je član pozorišta pri Vrhovnom štabu, član Drame Narodnog pozorišta u Beogradu, inspektor za kulturno-prosvjetni rad u Glavnoj političkoj upravi JNA, urednik kulturne rubrike lista “Narodna armija”, upravnik Crnogorskog narodnog pozorišta na Cetinju, odnosno u Titogradu. Bio je član Uredništva časopisa “Stvaranje”, zatim narodni poslanik, sekretar odbora za prosvjetu i kulturu Republičke skupštine Crne Gore. Pored tih funkcija, Međedović je bio član Savjeta Republike Crne Gore od 1978. godine. Pored književnosti, kulture i pozorišta bavio se i filmom. Igrao je u filmovima: “Slavica”, “Šćepan Mali”, “Lelejska Gora” itd. Objavio je knjige: “Savin komandir” (pjesme za djecu, Cetinje, 1953), “Zemlja i buna” (Titograd, 1959), “Polemije” (Kruševac, 1969), “Lomovi i prkosi” (Prijepolje, 1972), “Starine” (Pljevlja 1976). Njegov opus doista ima raznovrsne sadržaje, među kojima svakako spada sandžačka muzika, posebno sevdalinke, za koje je imao usmjereno životno pregnuće i u sebi gajio veliku želju da ih očuva i prenese na mlađe generacije. Tim putem su pošle i njegove unuke. Ukupno djelo Jonuza Međedovića zaslužuje daleko veći tretman u bošnjačkoj kulturi, nego što sada ima.
Jonuz Međedović
POMPEJA
1.
Jednom Vezuv –
noću i danju,
uz ognja vrevu,
sav u drhtanju
prosu na nju ključalu rijeku,
pokri je,
poplavi uz gromove jeku,
kao kad se usov sa planine srije.
2.
Do lika lik
u kamenom grču leže na pjaci,
strči spomenik,
okamenjeni, ljudski koraci.
Dućani, kuće, postelje od kamena,
u teatru scena,
fontana zaustavljena –
sve što se micalo
za tren oka stalo,
disati prestalo.
3.
Trpeza – postelje dvije
i dva ljudska kamena
ispružena –
pri objedu.
Nit ko pije, niti jede –
sve u kamu ko u ledu.
4.
Na trgu starom
od kamena česma ćuti,
kraj nje s krčazima ljudi pognuti –
i voda se skamenila stihije požarom.
5.
Gospa patricija
obukla dugu stolu,
u raskoši sija,
robinja je dvori u mermernom holu –
obje lava vrela
u kamen obrela.
Patricij se nada da ga čeka čila,
i njega stihija okamenila.
6.
Pompeja bila,
nema je više –
ostatke njene
okamenjene
potomci otkriše:
kamen do kamena kameno se vije
kao da jadikuje u luci Plinije:
On je gledao vatrenu smrt njenu
posljednji, jedini,
ostavio spomen kao plamenu,
nestao u tmini.
Strče kosturi Pompeje stare,
po njoj besposleni ko i ja krsatre.
7.
Ječi Pompeja jekom kamenim
pod nebom smračenim
ispod dimnog Vezuva
što podmuklo nove kataklizme kuva.