Obnovimo Kučansku džamiju u Rožajama

Ne zna se tačna godina gradnje Kučanske džamije u Rožajama. Vjerovatno je sagrađena u prvoj polovini 19. vijeka. Nije monumentalnih dimenzija, ali predstavlja značajno arhitektonsko nasljeđe Crne Gore, jer je odraz tradicionalnog graditeljstva. Četvorovodni krov je pokriven šindrom, kao i sve kuće u Rožajama toga doba. Munare je takođe sagrađeno od drveta, kao i kod nekada brojnih džamija u šumovitim djelovima centralne i sjeverne Bosne i Sandžaku. Nekada je dominirala Kučanskom mahalom, a danas je stiješnjena između visokih kuća, kao ostatak starih Rožaja čeka da se pod teretom vakta i zemana uruši, ili možda da se obnovi.

 

Kučanska džamija je sagrađena od kamena sa integrisanim vodoravno položenim drvenim gredama koje joj pojačavaju i stabilizuju zidove. Podrum džamije je ukopan u zemlju i vidi se sa jugoistočne strane. Podzemne vode i vlaga kao i vibracije koje izazivaju automobili koji prolaze neposredno pored džamije doprinose njenom ubrzanom oštećenju i propadanju. Dodatnu vlagu temeljima stvara abdesthana, mokri čvor i gasulhana, tako da je južni ćošak prizemlja pojačan potpornim zidom kao privremeno rješenje za sprečavanje daljeg urušavanja konstrukcije džamije. Jugoistočnu stranu džamije građani nijesu u prilici da vide, te pogrešno smatraju da je džamija u solidnom stanju. Potencijalna opasnost je i dotrajala elektro-instalacija.

Džamija je do prije tri i po decenije imala trijem sa drvenim stubovima, drvenom ogradom i vanjskim dijelom mahfila na galeriji trijema. Trijem je sazidan opekom, odnosno zatvoren prozorima, te je tako znatno narušen originalni izgled džamije. I ulaz je izmješten sa sredine u produžetku sjevernog ćoška džamije, te ju je pored neophodne revitalizacije potrebno rekonstruisati na osnovu konzervatorsko-restauratorskih uslova i projekta uz stručni nadzor uklanjanjem svih dograđenih elemenata poslije 1982. godine i tako joj vratiti autentični izgled. Takođe i enterijer tokom restauracije treba vratiti u prvobitno stanje uklonivši sve dograđene elemente, prvenstveno drvenu lamperiju.

Danas, kada je nepovratno nestalo staro Rožaje, muzej raskošnih brvnara pod vedrim nebom, arhitektonski ansambal, znamenitost svoje vrste, koje je po značaju daleko prevazilazilo, regionalni i državni okvir, neponovljivu evropsku vrijednost, ostala je Kučanska džamija da tiho propada, umjesto da se izvrši njena restauracija. Suprotno namjeri, samo formalna, na papiru zaštita Kučanske džamije, bez plana da se izvrše hitno konzervatorsko-restauracijske mjere biće ključni razlog za njeno dalje urušavanje, odnosno uništenje u dogledno vrijeme.