Da li je knjiga najbolji prijatelj rožajskoj omladini? Koliko je uticaj medija, a sada i društvenih mreža na kulturu čitanja učenika osnovnih i srednjih škola u Rožajama?
Piše: Jasmina Halilović-Murić
To me natjeralo da sprovedem istraživanje u tri gradske škole u rožajskoj opštini i ovo su neki od rezultata. Ispitani su učenici šestih razreda OŠ “Mustafa Pećanin”, odnosno učenike osmih razreda OŠ “25. maj”, te učenici prvog i trećeg razreda gimnazije “30. septembar”. Ispitanika je ukupno bilo 325, s tim što je 20 upitnika proglašeno nevažećim. Ispitanici su anonimno odgovarali na 10 pitanja, starosne dobi od 11 do 17 godina.
Rezultati istraživanja su sljedeći: Učenici šestih razreda, njih ukupno 95 učenika, od kojih je 59 djevojčica i 36 dječaka, su na pitanje kada su posljednji put pročitali knjigu odgovorili sljedeće: niko od ispitanih nije pročitao knjigu van školske lektire, a među njima je 12 članova gradske biblioteke.
Na pitanje da li bi poklonili knjigu svojem drugu/drugarici njih 47 je odgovorilo da bi poklonili, ali da nisu sigurni da bi im se poklon svidio.
Niko od ispitanika nije naveo niti jedan citat iz neke knjige, a 63 učenika je odgovorilo da najviše voli da čitaju bajke. Na pitanje da li su imali uzora tokom odrastanja i da li imaju sada, njih 73 je odgovorilo da imaju i da su im uzori uglavnom: fudbaleri (Leo, Mesi Nejmar…) pjevačice (Shakira, Hana Montana, Jelena Tomašević…), svega 3 ispitanika je odgovorilo da su im roditelji uzori.
Učenici osmih razreda, njih ukupno 95 od kojih je 53 dječaka, a 42 djevojčice su odgovorili sljedeće: 93 učenika je znalo da navede citat i autora, a najčešće ponovljen citat jeste iz romana “Derviš i smrt” Meše Selimovića: “Lijepa riječ je kao lijepo stablo, korijen mu je duboko u zemlji a grane se do nebo uzdižu.”
Članovi gradske biblioteke je 18 učenika, a 23 ispitanika je pročitalo knjigu u skorije vrijeme (van školske lektire). Naslovi tih knjiga su zapravo nastavci školske lektire uglavnom su to nastavci romana: “Gospodar prstenova”, “Harry Poter” ili su u pitanju bestseleri poput “Tri metra iznad neba”, “Ljubav u doba kokaina” i dr. 43 učenika je odgovorilo da bi rado poklonili knjigu i smatraju da je knjiga lijep poklon.
Kada su u pitanju uzori kod učenika osmih razreda odgovori su sljedeći: 10 je odgovorilo da im je uzor bivša učiteljica, 5 je odgovorilo da im je uzor nastavnica francuskog jezika, pet ispitanika je odgovorilo da im je uzor zavičajni pisac Enver Muratović, a ono što je bilo veoma iznenađujuće jeste podatak da njih 20 za uzora izabralo Jelenu Karleušu, a 10 ispitanika je odgovorilo da su im uzori fudbaleri, među kjima biraju i Kristijana Golubovića i Aleksanda Knežević, te kriminalce devedesetih godina. Samo 3 ispitanika je izabralo nekog iz svoje okoline. Ostali ispitanici nisu naveli ime svojeg uzora.
Učenici prvog i trećeg razreda Gimnazije “30. septembar” (dva odjeljenja prvog i dva odjeljenja trećeg razreda) ukupno 115 ispitanika, od kojih je 63 djevojčice, a 52 dječaka su odgovorili sljedeće: 43 učenika je odgovorilo da je u skorije vrijeme pročitalo knjigu (van školske lektire), a to su uglavnom romani koji pripadaju trivijalnoj književnosti poput “Mir-Jam”, “Ranjeni orao”, “Jedne noći na Jadranu” i dr.
Ono što naši srednjoškolci vole da čitaju uglavnom je beletristika, istorijski romani a najmanje klasična književnost. Njih 55 je odgovorilo da su članovi gradske biblioteke, a 27 je znalo da navede citat i autora.
Kod srednjoškolaca je veoma zanimljiv izbor uzora od političara, pisaca i pjesnika: 15 ispitanika je odgovorilo da su im roditelji uzori, 3 ispitanika su za uzora izabrali Muhammeda, a.s.
Ako uporedimo podatke ko više voli da čita, dječaci ili djevojčice onda će taj podatak veoma zanimljiv, skoro da i razbija predrasude: 15 dječaka više je pročitalo knjigu u skorije vrijeme. Također više dječaka su članovi gradske biblioteke. Ovi podaci važe za učenike osmih razreda.
Zaključak bi se mogao izvući sljedeći: naša omladina voli pisanu riječ, ono što je diskutabilno jeste kako oni formiraju svijest o dobroj knjizi, i kako se odlučuju za naslov koji žele pročitati. Da li su društvene mreže (reklame) te koje kreiraju čitalački ukus naših mladih ljudi ili su to preporuke svojih vršnjaka? Ali vidimo da u slobodno vrijeme isključivo čitaju romane koji pripadaju trivijalnoj književnosti, a književni klasici su zanemareni.
Veoma iznenađujući podatak jeste, da naši mladi za uzore biraju folk pjevače i kriminalce a ne svoje roditelje ili profesore. 48 ispitanika je odgovorilo da su im uzori pjevači, a 10 ispitanika je odgovorilo da su im uzori nastavnici.
U okviru svojeg istraživanja uporedila sam podatke koje sam dobila sa podacima u gradskoj biblioteci i došla do zaključka da se u posljednjih deset godina stopa učlanjenja povećava. Biblioteka ima 151 stalnog člana, a povremenih korisnika na godišnjem nivou ima oko 500. Da knjiga nije najbolji prijatelj samo učenika pokazuje i to da u biblioteci nisu članovi samo učenici već i ostalo stanovništo.
Rožajska Narodna biblioteka ima oko 14.000 naslova i nadaju se da će se taj broj povećavati.
Na kraju da dodam da su građani zainteresirani za inicijativu da se zamijeni naziv biblioteke, te bi željeli da nosi naziv skoro preminulog pisca rožajske opštine Zaima Azemovića po čijem je stvaralaštvu i književnom umijeću Rožaje je prepoznatljivo.