Redakcija ?
Mehdija Husić je rođen 15. januara 1943. godine kao prvo dijete Muhameda i Murathane Husić (rođene Cikotić) u patrijarhalnoj porodici sa duhovnom kulturno-muslimanskom tradicijom.
Djed mula Ešref Husić bio je poznati vjeroučitelj i obrazovan čovjek (govorio je i pisao arapski, staroturski i persijski jezik). Kao učenjak bio je cijenjen i ugledan čovjek sa razvijenim čulom i pogledom u budućnost. Mnoga njegova kazivanja su ostvarena, mnogim ljudima je pomogao. I danas postoje svjedočenja o tome.
Rahmetli majka mi je pričala da je kao lijepa nevjesta u očevu kuću došla u proljeće 1941. godine, u vrijeme početka Drugog svjetskog rata. Uslijedila je mobilizacija muža Muhameda, kao i njenog djevera Hamida. Mobilisala ih je vojska Kraljevine Jugoslavije. U Sremskoj Mitrovici su ih njemački okupatori zarobili i odveli u zarobljeništvo. U Njemačku je otac bio nešto manje od godinu dana, a amidža Hamid skoro dvije godine.
Rijetke su osobe koje su u maloj sredini imale tako stvaralački, dinamičan i nadasve bogat životni put. Jedan od njih je prof. Mehdija Husić. Kao angažovani intelektualac bio je sudionik mnogih, kako lokalnih, tako i širih društveno-političkih događaja u složenim i stresnim vremenima i stvaralac i zaštitnik materijalne kulturne baštine. U tom teškom periodu, uz par pojedinaca, Mehdija je odlučio da stane uz istinu, pravdu, poštenje, etiku i moral, stao je uz narod, braneći narodne interese, stao je uz svakog čovjeka, kojem je potpora trebala, ma odakle bio, te kojoj vjeri ili naciji pripadao. Čitavim svojim bićem se posvetio čovjeku, narodu kojem je pripadao, boreći se za njegova politička, obrazovna te kulturna prava, zaštitu njegovog kulturnog, nacionalnog i vjerskog identiteta, ali ne na štetu drugih. Njemu je bilo prioritetno opšte dobro naroda, da pomogne svakom ako je bio u mogućnosti, u ulozi nastavnika, direktora a posebno onda kada je stao bezrezervno na čelu autentičnih političkih subjekata u teškom i neizvjesnom periodu tokom raspada SFRJ. A svi oni koji su poznavali mula Ešrefa Husića govorili su da Mehdiju krase mnoge osobine našeg rahmetli djeda. I danas postoje ljudi koji tome svjedoče.
ŽIVOT POSVEĆEN ČOVJEKU I NJEGOVOM DOBRU
Mog starijeg brata Mehdiju otac je nakon završene osnovne škole 1958. godine poslao na zanat kod poznatog rožajskog trgovca Hakije Feleća gdje je kao šegrt učio trgovački zanat. Pored materijalnih poteškoća, a nevideći sebe u ovom zanatu nakon manje od dvije godine Mehdija je napustio zanat i septembra 1960. godine upisao petogodišnju Školu za primjenjenu umjetnost u Peć. Sa predsjednikom Narodnog odbora opštine Rožaje Rahmanom Hadrovićem potpisao je ugovoro o stipendiranju 12. oktobra 1960. godine kojim se utvrđuje godišnja stipendija u iznosu od 5.000 ondašnjih dinara.
Sljedeći događaj iz njegovih đačkih dana značajan sa aspekta mladalačke odlučnosti, odgovornosti, a prije svega hrabrosti je vrijedan spomena. Naime, tog zimskog decembarskog dana 1964. godine u našoj porodici je bio izvjestan porodični događaj. Kako je u popodnevnim satima saznao o tom događaju i riješen da prisustvuje istom, nakon što je završila nastava kasno poslije podne pješke je krenuo za Rožaje uz sniježni Jeleč. Uz Žlijeb, ispod Kule odlučio je malo da predahne, da se odmori. Već je bila pala noć. Umoran se naslonio uz neko osušeno drvo. Snijeg mu je bio do pojasa. Pričao nam je kasnije: ,,Koliko mi je bilo hladno imao sam osjećaj lažne topline i onako umoran počeo sam da sklapam pospane oči. U jednom momentu prošla mi je misao kroz glavu, hladno je a meni se spava, moram se kretati de se ne smrznem.” Došao je kasno kući promrzlih prsta na nogama koje je duže vremena liječio.
U petogodišnjem školovanju, likovnom odgoju pokazao je zavidan umjetničko-slikarski talenat što pokazuju njegovi rani radovi. Po kazivanju mog brata Mehdije Srednje umjetnička škola za primjenjenu umjetnost obrazovala je đake (po kvaliteti škole rakao bih studente) i za primjenjenu umjetnost danas bi se reklo dizajn u različitim oblastima privrede i proizvodnje raznih predmeta u upotrebi čovjeka.
Srednju petogodišnju Školu za primjenjenu umjetnost završava odličnim uspjehom juna 1965. godine. Sa završenom srednjom umjetničkom školom izrasta u ozbiljnog i profilisanog umjetnika vještog kako kistu, olovku tako na skalpelu.
Svojim radovima intarzije, uljima na platnu, grafikama sa motivima mrtve prirode, portretima, pejzažima svrstava se u vrh akademskih slikara, počinje izlagati prvo u okviru zajedničkih, a kasnije samostalnih izložbi.
Svojom likovnom nadarenošću kao vrlo mlad, tek svršeni srednjoškolac skrenuo je pažnju na sebe. To mu je dalo motiva da i dalje stvara i ako je znao da se u malim sredinama ne može živjeti od slikanja i umjetnosti.
Nakon završene srednje škole nastavničkog smjera zapošljava se u područnu školu u Gornjoj Lovnici gde ga kasnije imenuju za rukovodioca te škole u ovom rožajskom selu. U ovoj školi ostaje do marta mjeseca 1968. godine, kada prelazi u osnovnu školu ,,Mustafa Pećanin” kao nastavnik na predmetu likovno vaspitanje gdje ostaje sve do 1. oktobra 1979. godine. Kao vanredni student 1967/68. godine upisuje Višu pedagošku školu u Prištini koju završava 1969. godine. Nakon toga 1972/73. uz rad vanredno se upisuje na Filozofski fakultet grupa Istorija i istorija umjetnosti Univerziteta Kiril i Metodij u Skoplju. Kao vanredan student završava –diplomira na fakultetu 23. 9. 1977. godine i stiče zvanje profesor istorije i istorije umjetnosti.
Nakon završenog školovanja i obrazovanja studijem Više pedagoške škole u Prištini te Filozovskog fakulteta u Skoplju koji je tekao paralelno sa radom u prosvjeti njegov životni put možemo podijeliti u tri perioda:
PROSVJETNO-PEDAGOŠKI PERIOD: Marta mjeseca 1968. zapošljava se u prosvjeti kao učitelj kasnije kao nastavnik, profesor i direktor njegova likovno-pedagioška služba na obrazovanju mnogih generacija. Kao već afirmisani likovni stvaralac u saradnji sa kolegama slikarima Refikom Hadrovićem, Zećirom Luboderom, Ismetom Hadžićem i drugim formira likovni klub koji u saradnji sa SIZ-om za kulturu, Kulturno-prosvjetnom zajednicom Crne Gore i Savezom likovnih pedagoga Jugoslavije organizuju trodnevnu manifestaciju II Jugoslovenski likovni susreti održanu 16, 17. i 18. juna 1978. godine u Rožajama.
Pored osnovne profesionalne preokupacije Mehdija je bio društveno aktivan na drugim poljima rada i stvaralaštva. Bio je sudionik, član različitih udruženja, asocijacija i kao takav davao doprinos u procesu društvene, kulturne uopšte sveukupne afirmacije i napretka zajednice u kojoj je radio i stvarao. Bio je aktivan član ne samo strukovnih već i drugih udruženja, aktiva, učesnik mnogih kulturnih, humanitarnih uopšte društvenih aktivnosti u svom rodnom mjestu a i šire.
Rahmetli Mehdija bio je omiljen kod kolega kao dugogodišnji rukovodilac – direktor (u tri mandata) najstarije i najveće obrazovne institucije u opštini Rožaje.
Odlukom Savjeta Udružene osnovne škole od 29. septembra 1979. godine imenuje se za rukovodica direktora radne jedinice osnovne škole ,,Mustafa Pećanin“ u trajanju od 4 godine. Nakon isteka prvog mandata 9. 12. 1983. godine Savjet udružene osnovne škole ponovo ga bira za direktora na period od 4 godine. Kako je već u nastupajućem period nastupila reforma školstva na način što se ukida centralističko upravljanje školama u osnovnom obrazovanju za koje se Mehdija zalagao kao i ubjedljiva većina članova Savjeta. Zbog gubljenja pozicija određenih ljudi došlo je do opstrukcije kod ondašnje opštinske vrhuške i u vrhu tkz. Udružene osnovne škole. To je rezultiralo njegovom skoro četvorogodišnjom borbom za zakonitost u organizaciju, decentralizaciji sistema osnovnog obrazovanja sve po ugledu na susjedne opštine i Zakona koji je predvidio ove reforme.
Zbog ove njegove aktivnosti pao je u nemilost te vrhuške ali časni ljudi iz Savjeta su bili uz njega kao kolegu i časnog i poštenog rukovodioca. Danas se mnogi prosvjetni radnici, sjećaju tog perioda, i rado govore o tom vremenu odnoseći se sa pijetetom i uvažavanjem prema Mehdiji koji je bio na čelu te borbe za bolju školu primjerenu đaku i njegovim potrebama. I pored neslaganja vrhuške Savjet Udružene škole ga imenuje za direkora osnovne škole treći put u trajanju od 4 godine odlukom od 19. 1. 1988 godine. U ovom perodu je provedena reforma osnovnog obrazovanja. Treći mandat će trajati kraće do 4. 4. 1991. godine. Nakon provedenih skoro 22 godine u prosvjetno pedagoškoj službi imenuje se vršilac dužnosti direktora Centra za kulturu. Mnogi ljudi njegovi đaci se sjećaju njegovih ljudskih, pedagoških osobina, njegovi kolege su potvrdili da su mnogi od njega nučili i rado se sa njim družili. To je potvrda njegovog pedagoškog pristupa, ljudskog odnosa prema kolegama uopšte ljudima u teškoj, časnoj i nadasve osjetljivoj društvenoj djelatnosti kakva je prosvjeta i obrazovanje.
DRUŠTVENO-POLITIČKI PERIOD: Ovaj period obuhvata vrijeme uvođenja višestranačkog sistema u SFRJ i vrijeme njenog raspada od prve polovine 1990. godine do 2001. godine. Ovo je burno vrijeme krvavog raspada bivše Jugoslavije, period stradanja sa ogromnim ljudskim žrtvama, ogromnim razaranjima, izbjeglicama kao rezultat pojave velikodržavnih projekata temeljenih na najrigidnijim nacional-šovinizmima koji je u konačnosti rezultirao najvećim zločinom nakon II svjetskog rata – genocid u Srebrenici.
Kao angažovani intelektualac uključuje se bezrezervno početkom 1990. godine u inicijativni odbor koji je brojao 21-og intelektualca za formiranje Stranke nacionalne ravnoravnosti (SNR), političke partije koja je nominalno zagovarala ideju nacionalne ravnopravnosti među narodima. Nakon što se upoznje sa programom Stranke demokratske acije (SDA) Jugoslavije koja je osnovana 26. maja 1990. godine u Sarajevu, sa Rasimom Šahmanom napušta inicijativni odbor SNR i priključuje se inicijativnom odboru za formiranje SDA Sandžaka. Slijedi osnivanje SDA Sandžaka na velikom i historijskom opštenarodnom skupu na fudbalskom stadionu u Novom Pazaru 31. jula 1990. godine. Zakonski razlozi su nametnuli formiranje SDA u Crnoj Gori što je i učinjeno 11. 9. 1990. godine na Bandžovom Brdu, na velikom narodnom skupu održanom u organizaciji Inicijativnog odbora. Za predsjednika SDA Crne Gore izabran je Harun Hadžić, za sekretara Rasim Šahman, a za predsjednika SDA Rožaje Mehdija Husić.
Nakon prvih opštih višestranačkih (rekao bih i jedino slobodnih) izbora održanih 20. 12. 1990. godine u SFRJ, SDA je osvojila 78,65% glasova u opštini Rožaje i u koaliciji sa Demokratskim savezom u Crnoj Gori 13 mandata.
Nakon završenih opštih izbora formira se predstavničko tijelo muslimanskog (danas bošnjačkog) naroda Muslimansko nacionalno vijeće Sandžaka (MNVS) koje je predstavljalo narod u tom teškom vremenu kada rat uveliko besni u Hrvatskoj, sa sve učestalijim ubistvima Muslimana–Bošnjaka u Bosni i Hercegovini. MNVS kao predstavničko tijelo organizuje referendum o autonomiji Sandžaka koji je sproveden od 25. do 27. 10. 1991. godine.
Brutalni policijski pretres i premetačinu, na samo Mehdijinog već i mog stana, milicija iz Ivangrada (danas Berane) započinje u kasnim večernim satima 27. 10. 1991. godine pod izgovorom da traže oružje i materijal o referendumu o autonomiji Sandžaka. Nakon pretresa Mehdiju, narodnog odbornika u SO Rožaje vode u CB Rožaje a kasnije u CB Berane na takozvani informativni razgovor.
Ova policijska premetačina i privođenje postaće ,,šala” u odnosu na montiranu političko-policijsku akciju kodnog naziva operacija ,,Lim” koju su iskoordinirali MUP Srbije i MUP Crne Gore. Naime tom akcijom koja je počela 29. 1. 1994. godine i trajala do 2. 2. 1994. godine uhapšeno je skoro cijelo rukovodstvo SDA Crne Gore. Na uporno preklinjanje rahmetli majke i daidže Raifa Cikotića Mehdija se veoma teško, praktično u pola sata pred dolazak voda policije odlučuje na sklanjanje i put u nepoznato. Tridesetak policajaca pod punom ratnom opremom blokirali su cijelu mahalu, premetačina je trajala punih 6 sati, pretresli su čak i kolijevku u kojoj je dijete spavalo.
Mehdija se privremeno sklanja u Turskoj u kojoj boravi određeno vrijeme i uz pomoć daidžića prebacuje u Švajcarsku gdje ostvaruje poitički azil i pravo na penziju Švajcarske. U međuvremenu sudske vlasti montiraju sudsko gonjenje podizanjem optužnice od strane Višeg tužioca, pored optužnice za uhapšene Haruna Hadžića, Rasima Šahmana, Erdžana Fetahovića i ostalih kao i protiv onih koji nijesu uhapšeni, rješenjem od 4. 2. 1994. godine i to protiv Mehdije Husića, Hajrudina Redžovića, Mersada i Refika Šahmana, a kasnije proširuje istragu na još za 16 lica. Pritisak evropskih institucija, a dijelom i crnogorske demokratske javnosti, kao i realne spoznaje o besmislenosti ovih montiranih sudskih postupka Viši sud u Bijelom Polju 7. 10. 1996. godine obustavlja istrage protiv okrivljenih.
Bez obzira na obustavljanje krivičnog postupka vlasti nijesu povukle međunarodnu potjernicu za optužena lica pa prilikom bezbjednog ulaska u našu državu bilo je neophodno rješenje od predsjednika Crne Gore (tada Momira Bulatovića) koje sam pribavio poslije mnogo odlazaka u Podgoricu.
Mehdija se vraća u zavičaj 1997. godine i uključuje u politički život. Septembra 1997. godine, SDA CG potpisuje Sporazuma o uspostavljanju minimuma demokratske infrastrukture u CG sa reformisanim DPS-om čime se otvorio proces demokratizacije Crne Gore. Mehdija je svim svojim bićem bio posvećen tom cilju, nesebično pružio podršku željeći da Crna Gora uzme primjer od Švajcarske i drugih država Evropske unije kako se uspostavlja vladavina prava i demokratski sistem.
PERIOD POSVEĆEN ZAŠTITI KULTURNE BAŠTINE: Mehdija je jedan od rijetkih zaljubljenika u kulturnu baštinu svog i drugih naroda. Posvetio je mnogo vremena, truda i materijalnih sredstava za otkup, prikupljanje, konzervaciju i zaštitu predmeta uglavnom materijalne kulture, kako urbanog tako i ruralnog stanovištva Sandžaka. Stvorio je imponzantnu zbirku neprocjenjive vrijednosti koja obuhvata preko 300 eksponata (bošnjačke odjevne predmete sa urbanog i ruralnog područja, raznovrsnih predmeta u kućnoj upotrebi, knjiga, dokumenata, starog novca, oruža itd.). Veći dio svoje zbirke uz simboličnu naknadu ustupio je Zavičajnom muzeju ,,Ganića kula’’. S obzirom da je organizovao izgradnju objekta muzeja može se sa sigurnošću reči da je svojim radom formirao i osnovao jedinstvenu instituciju materijalne kulture u Rožajama neprolazne vrijednosti.
Muzej poput sehare čuva stari Kur’an, brojne muslimanske knjige, tapije, idžazetname, pisma… Čuva od birvakta stapove, sofre, štruglje, sahane, ibrike, vezene mahrame, čevre, dimije, sablje, jatagane, divit, muhur…
Vrata Zavičajnog muzeja su bila otvorena nekada i u kasne noćne sate, jer je rahmetli Mehdija ključ od ,,Ganića kule’’ nosio u džepu kod srca, te je na čardaku musafirhana sa minderima, zastrta ćilimom bila uvijek spremna da primi svakog dobronamjernog gosta.
Nakon kratkog vremena koji je proveo kao direktor Centra za kulturu u Rožajama pokreće inicijativu za formiranje zavičajnog muzeja ,,Ganića kula”. 20. 8. 1991. godine predsjednik opštine na prijedlog predsjednik Izvršnog odbora imenuje ga za direktora JU Zavičajni muzej ,,Ganića kula”. Punu podršku početku izgradnje objekta muzeja dao je tadašnji ministar kulture Ilija Lakušić. Ministarstvo kulture je 15. 10. 1991. godine podržavjući predmetnu aktivnost istaklo: ,,Cijeneći obnovu kulturno-istorijskih spomenika u Crnoj Gori kojom će se stvoriti uslovi za obavljanje dviju kulturnih djelatnosti, arhivske i muzejske mišljenja smo da je izgradnja objekta ,,Ganića kula” u Rožajama opravdana”. Mehdija se nesebično angažovao da se građevinski radovi završe na objektu zavičajnog muzeja. sve do napuštanja domovine januara 1994. godine kada ga je novi predsjednik Opštine razriješio sa dužnosti direktora.
Povratkom iz Švajcarske, a nakon opštih izbora ulaskom SDA u Vladu 2000. godine, i pošto je odbio mjesto pomoćnika ministra obrazovanja vraće se na mjesto direktora Zavičajnog muzeja. Uz velike probleme koje su mu stvarali oni koji su govorili da njih ne interesuje ,,ni džamija ni šamija“, uz ogromnu upornost obezbjeđuje sredstva kod Vlade i uspijeva da završi enterijer objekta muzeja sa tri odjeljenja i tri postavke muzeja: arheološko, etnološko i odjeljenje arhivistike.
Svojim radom, upornošću, entuzijazmom, ljubavlju prema kulturi i umjetnosti, Mehdija je stao uz rame onih ljudi koji su obilježili svoje vrijeme. Čitav njegov život posvećen je čovjeku i njegovom dobru, što potvrđuje njegovo djelo ostvareno u prosvjeti, kulturi, politici i u svakodnevnom životu. Ništa drugo da nije uradio, znajući da je utemeljitelj jedine institucije materijalne kulture, Zavičajnog muzeja, za njega se može reći sa punim dostojanstvom da je za života sebi postavio nišan neprolaznosti, kako se to u narodu kaže: on nije umro, on se samo preselio.
8. januara 2016. godine, u mubarek petak, poslije džume Mehdija se preselio na Bolji svijet. Hvala ti brate za sve što si uradio. Neka je Allahov rahmet tvojoj duši i da ti Allah podari dženetske bahče.
Na dan moje smrti, kad bude nošen moj tabut,
Ne misli da ću osjećati bol za ovim svijetom.
Ne plači i ne govori: šteta, šteta
Kad se mlijeko pokvari veća je šteta.
Kad vidiš da me polože u grob, ja neću nestati.
Zar mjesec i sunce nestanu kad zađu?
Tebi se čini smrt, a to je rađanje.
Grob ti se čini tamnica, a duša je slobodna postala.
Koje to zrno ne nikne kad se stavi u zemlju?
Pa zašto da sumnjaš u zrno čovjekovo?(Dželaludin Rumi)
